ما در پروژه موسیقی شوش همواره در تلاش بوده‌ایم که بهترین راه‌های برخورد با مسائل کودکان را در طی پیشبرد کارهای پروژه جستجو کنیم. کنوانسیون حقوق کودک همیشه منبع مهمی در این مورد بوده‌است. وقتی موضوع تهیه گزارش از کارهای پروژه پیش می‌آید، به دنبال دستورالعملی مدون و یا راهنمای گزارش در مورد کودکان بودیم. با تحقیق فهمیدیم یونیسف مجموعه اصول و راهنماهایی را گسترش داده است تا به وسیله‌ی آنها به روزنامه‌نگاران کمک کند طوری در مورد موضوعات مربوط به کودکان گزارش بدهند که ضمن آگاهی‌رسانی به مخاطب، حقوق کودکان را نیز زیر پا نگذارند. متن پیش رو نسخه‌ی ترجمه‌ی این مجموعه است که توسط داوطبان پروژه موسیقی شوش به فارسی برگردانده شده است.
اصول و نکات راهنما برای رسانه‌ها برای گزارش در مورد کودکان
گزارش رسانه‌ها در مورد کودکان و نوجوانان هرگز نباید آنان را در مخاطره قرار دهد. یونیسف مجموعه اصول و راهنماهایی را گسترش داده است تا به وسیله‌ی آنها به روزنامه‌نگاران کمک کند طوری در مورد موضوعات مربوط به کودکان گزارش بدهند که ضمن آگاهی‌رسانی به مخاطب، حقوق کودکان را نیز زیر پا نگذارند.
این‌ها، شش اصل همه‌شمول، شش مورد راهنما برای مصاحبه با کودکان و هفت اصل برای گزارش دادن در مورد مشکلات کودکان هستند.
شش اصل
۱. در هر شرایطی باید به عزت‌نفس و حقوق تک تک کودکان احترام گذاشته شود.
۲. هنگام مصاحبه با کودکان و یا گزارش دادن در مورد آنها، لازم است موارد زیر مورد توجه ویژه‌ای قرار گیرد.
- حق حفظ حریم خصوصی و رازداری کودکان
- شنیده‌شدن نظر کودکان
- مشارکت در تصمیم‌گیری‌هایی که خودشان را تحت تاثیر قرار می‌دهد
- محافظت آنها در مقابل آسیب و تنبیه.
۳. منافع شخصی هر کودک بر هر موضوع دیگری ترجیح داده شود. حتی در مقابل جلب کمک عمومی در مورد مشکلات کودکان یا اطلاع‌رسانی و تبلیغ حقوق کودکان.
۴. هنگام تلاش برای تشخیص صلاح و منافع هر کودک، به حق نظر دادن هر کودک و اعمال نظرشان با توجه به سن و میزان بلوغشان، توجه ویژه لازم است.
۵. در مورد عواقب و بازخوردهای سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هر گزارش، از افرادی که بیشترین نزدیکی را به شرایط کودک و بهترین توانایی را در ارزیابی دارند، مشاوره بگیرید.
۶. گزارش و تصویری را منتشر نکنید که ممکن است یک کودک، اعضای خانواده‌اش و یا دیگر کودکان مشابه را در معرض خطر قرار دهد. حتی اگر هویتشان را در گزارش عوض، پنهان یا حذف کرده‌اید.
شش بند راهنما در مورد مصاحبه با کودکان
۱. به هیچ کودکی آسیب نزنید؛ از سوالات، شیوه‌ی برخورد و نظراتی دوری کنید که قضاوت‌گرانه و یا بی‌توجه به ارزش‌های فرهنگی هستند، کودک را در معرض خطر تحقیر قرار می‌دهد و یا باعث یادآوری تجربه‌ی دردناک مواجهه با اتفاقات تراماتیک می‌شوند.
۲. از تبعیض در انتخاب کودکان برای مصاحبه در مورد جنسیت، نژاد، سن، دین، جایگاه، تحصیلات یا توانایی‌های فیزیکی خودداری کنید.
۳. صحنه‌سازی نکنید. از کودکان نخواهید داستانی را بگویند یا کاری را بکنند که بخشی از تاریخچه‌ی زندگی خودشان نیست.
۴. مطمئن بشوید که کودک یا ولی او می‌دانند که در حال صحبت با یک گزارشگر هستند. هدف مصاحبه و شیوه‌ی استفاده از آن را برایشان شرح بدهید.
۵. در این موارد از کودک و ولی کودک اجازه بگیرید: مصاحبه، ضبط تصویر ویدیویی و در صورت امکان برای هر عکس گرفته شده. در صورت امکان و در مواقع مناسب این اجازه باید به شکل مکتوب گرفته شود. اجازه باید در حالتی گرفته شده باشد که کودک و ولی او به هیچ شکلی تحت فشار یا اجبار نباشند، و همینطور کودک و ولی او باید بدانند که بخشی از گزارشی هستند که ممکن است به صورت محلی و بین‌المللی منتشر شود. این اطمینان معمولاً وقتی به دست می‌آید که اجازه به زبان کودک و پس از مشورت با یک بزرگسال که مورد اعتماد کودک است گرفته شده باشد.
۶. به اینکه مصاحبه با کودک در کجا و به صورتی انجام می‌شود توجه کنید. تعداد مصاحبه‌کنندگان و عکاسان را به حداقل برسانید. مطمئن شوید که که کودک راحت است و می‌تواند قصه‌اش را بدون هیچ فشار خارجی، و حتی هیچ فشاری از طرف مصاحبه‌کننده بیان کند. در مصاحبه برای فیلم، ویدیو و رادیو این موضوع را در نظر بگیرید که با انتخاب پس‌زمینه‌های شنیداری و دیداری چه چیزی در مورد کودک، زندگی‌اش و موضوعی که بیان می‌کند القا می‌شود. مطمئن شوید که با نشان دادن خانه، اجتماع اطرافش و یا کلیت مکان زندگی‌اش، کودک در خطر قرار نمی‌گیرد و یا اثر منفی روی او نمی‌گذارد.
هفت بند راهنما برای گزارش در مورد کودکان
۱. برای هیچ کودکی بدنامی یا نگاه تحقیرآمیز موجود را تشدید نکنید؛ از دسته‌بندی کردن یا توضیحاتی که باعث می‌شود کودک در معرض عکس‌العمل منفی دیگران قرار گیرد پرهیز کنید. عکس‌العمل‌هایی مانند آزار فیزیکی یا روانی بیشتر، یا سواستفاده مادام‌العمر، برخورد ناعادلانه یا طرد از طرف جامعه محلی کودک.
۲. همیشه برای گزارش یا تصویری که از کودک ارائه می‌دهید، برای مخاطب موقعیت و شرایط را دقیقاً شرح دهید.
۳. در موارد زیر همیشه نام را عوض کنید و هر چیز ظاهری که هویت کودک را قابل تشخیص کند پنهان کنید.
- قربانی سواستفاده یا آزار جنسی
- مرتکب آزار فیزیکی یا جنسی
- اچ‌آی‌وی مثبت یا مبتلا به ایدز، جز در مواردی که کودک، والدین یا سرپرست او در شرایط کاملاً آگاهانه اجازه داده باشند.
- متهم یا محکوم به ارتکاب جرم
۴. ، در شرایط زیر، اگر خطر یا احتمال خطر آسیب یا اقدام تنبیهی وجود دارد، نام کودک را عوض کنید و هر چیز ظاهری که هویت کودک را قابل تشخیص کند پنهان کنید:
- کودکی که در گذشته یا هم‌اکنون در درگیری و جنگ به عنوان مبارز شرکت داشته است.
- کودک پناه‌جو، آواره یا مهاجر اجباری، و یا افرادی که در کشور خودشان مجبور به ترک محل زندگی‌شان شده‌اند.
۵. در موارد خاصی استفاده از هویت کودک (نام کودک یا تصویر قابل تشخیص یا هر دو) به صلاح و بهترین تصمیم برای کودک است. با این وجود، در صورت استفاده از این مشخصه‌ها لازم است کودک در مقابل هر آسیب محافظت شود و در مقابل هرگونه تحقیر و بدنامی و یا اقدام تنبیهی یا انتقام‌جویانه مورد حمایت قرار گیرد. برای مثال:
- وقتی کودک خودش به یک گزارشگر مراجعه کرده و درخواست می‌کند که بنا به حق آزادی بیان و حق شنیده‌شدن نظرش این کار انجام شود.
- وقتی کودک بخشی از یک برنامه‌ی دائمی کنشگری یا جنبش اجتماعی است و درخواست شناخته شدن به این عنوان را دارد.
- وقتی کودک در یک برنامه روانشناسی-اجتماعی است و قبول و اعلام نام و هویتش توسط خودش، بخشی از برنامه پیشرفت سلامتی او است.
۶. دقیق بودن اظهارات کودک را بررسی کنید. یا از طریق کودکان دیگر یا بزرگسالان و یا ترجیحاً هر دو.
۷. وقتی شکی در مورد این وجود دارد که کودک در معرض خطر قرار می‌گیرد یا نه، به جای گزارش دادن در مورد یک کودک خاص، به وضعیت کلی کودکان بپردازید. حتی اگر گزارش بسیار ارزشمندی باشد و با این تغییر ارزشش را از دست بدهد.
اصل متن از یونیسف | ترجمه از پروژه موسیقی شوش